AN NUFAIN MIN ṬAWM: Bung 6-na

AN NUFAIN MIN ṬAWM

[Author: Unknown]
=============
Bung 6-na
=============
Prelude: Nu Mawii chhu kuaah chuan ka zang chu a tlum lût vek a, ka’n phawi leh riai riai a, ka’n dep tlum leh vek a. A bawp ka chîptir tlat avang chuan a ‘tight’ zual sauh bawk si a, a va han nuam tak!
 
Thawm dim takin ka dep tlum pulh pulh a, ka zang hi a lian ṭha ve pangngai a, a khawng ṭha bawk a, nu Mawii paw’n nuam a ti tak zet. Rei vak lo ka’n dep tlum pulh pulh hnu chuan ka zang chu a rawn ṭhang tual tual a, a chhu chhungah chuan ka baw chu a chik lut ta puat puat a. A nawmzia chu sawiin a siak lo a ni ber e.
 
Kei chu zo fel der mah ila, nu Mawii chu a la zo ve lo tih ka hria. Ka zang chu ka phawi a, ka baw kai berh luai a chhu chu kawmin ka hrawtsak ta a. Ka kutzungṭang ding lam pahnih hmanga lûk zawt zawt pah chuan ka vei lamin a mawn ka tuai pah char char a. Nu Mawii chuan nuam a ti hle a ni ang, ka kutah vuanin, “Kawm vak vak rawh!” ti ni àwm takin min lo hrawtpui ve ngat ngat a. Nakin deuhah chuan ka kut chu nghet taka hmer ngawr ngawr chungin a er ta ngang ngang a, mi dang hriat hlau takin a thaw halh halh a, a zal ta hnawk a.
 
Nu Mawii chu a kekawrte hmangin a inhru fai a ni ang, a ri deuh sun sun a. Nakin lawkah chuan a thawm chu a reh ta hmak a. “Naktûk chu nu Mawii pasal a rawn kal tawh dawn sia, zan lam chu a va khawharthlak dawn ve aw!” tih vel ngaihtuah neuh neuh chungin ka muhil ve ta a.
=============
A tûk khua lo vâr a. Zing dang ang thovin ni chhuak pawh a mawi lehpek khawp mai. Chaw kan ei kham rual deuh thawin pa Sanga (nu Mawii pasal) pawh a rawn thleng a; lo kal lo tawp mah se, pawi ka’n tih loh nen!
 
Thlâm namthlakah ṭhut hahchawlh pahin meizial a zu vang vang a, nu Mawii leh Mali chuan kan chaw eina an seng fel rak rak a. Tapa thingpui bel inhung aṭang chuan thingpui sen hâng no thum ka thli chhuak a, pa Sanga pêk pah chuan, “Pa Sang, i va rawn chhuak hma àwm ve,” ka’n ti a.
 
“Nia, ka riak hman dawn si lova ka rawn chhhuak hma a nih hi. Haw leh loh chuan in lamah kan ran te bakah Mali nauteho an awm a. Anmahni ngâwka dah ngawt zawng inngaihtuah a ná.”
 
Ka lawma ka lawmzia mai chuh! Ka halelui hluai lo chauh a ni. “Aw! Ka pa Sangte! Ka paw nawlh dawn che em maw ni le!” ka ti rilru a, ka nui ver ver a.
 
Nu Mawii melh deuh ralh pah chuan, “A nih chu maw le. Han riak ve hman la ṭha tur hi a nia,” ka’n ti zauh a. Ka ngaihbel deuh emaw ni, nu Mawii chuan mi melh rum riauvin ka hria.
 
Chaw ei kham thingpui sen hâng te kan in zawh hnu chuan pa Sangtea te chhungkua chu an lo lam panin an chhuak phei a. Ka pa pawh’n lo mawng lama bung ṭan turin a zui nghal a. Kal ve ta mai lo chuan thlâmah chuan ka’n thu vang vang a, ka hur a chhuak leh ta tlat pek a!
 
Chutia thlâm namthlaka ka ṭhu mai mai chu, inlûk tih vel lam ka ngaihtuah pawh a ni lo, ka zang chu a rawn khawng luah mai a; ka hur mu a keh a ni mahna le!
 
Ka tho va, nu Mawii te thawmhnaw dahna chu ka hai ta a. A kekawrte dum chu ka la chhuak a, ka’n hnim vang vang a; rimtui vei reuh riauvin ka’n hre tlat pek a! Ka hur luat vang bâk va ni suh! A kap zawn te chu ka’n liak vel a, ka biang te ka’n zût vel bawk a. Mak tak maiin ka zauthau em em a, ka zang chu chhu lûk châk fuk lungrun kan tih ṭhin ang mai hian, na ut ut thei khawpin, a khawng kawh ta luah mai a.
 
Ka zang chu ka’n phawrh luah a, ka’n hrawt lip zuah a. Nu Mawii kekawrte chuan ka zang chu ka’n tuam/hùm hnan a, ka hrawt li nghal zawt zawt a. Hetiang hian vawi khat mah ka la ti ngai lo, ka hur a kaltluang laklawh a ni ber e.
 
Chutia nu Mawii kekawrte hmanga ka zang ka’n hrawt chu, tunhmaa ka zang ka hrawt ai zawng zawngin nuam ka ti zawk hialin ka hria. Ka taksa pum mai chu hurna chuan mi fan chhuak a ni ber e. Ka nuam ti lutuk chu ka khur dar dar a, ka khaw hmuh a fiah lo va, ka beng te hi a chhet mupin ka hria. Ka thaw pawh a chham lek lek hial zu nia!
 
Zan lama chhu lu hrep si, rei vak lo ka hrawt hnu chuan ka zang chu a rawn ṭhang mar phut phut a, ka baw chu a rawn chik chhuak ta puat a! Nu Mawii kekawrteah chuan a kai berh luai a. Hrûk fai ringawt chu awmzia a awm dawn lovin ka hre deuh a, ka su fai a, ka zár ta ngawt a. Nu Mawii’n a rawn hmuh hunah chuan a hre thiam ngeiin ka ring a; mahse, inthiam lohna emaw, zahna emaw ka nei hranpa chuang lo.
 
Hna thawk tur chuan ka chhuak ve ta hnak hnak a, ka phur fahran lo nasa! Hlo thlo tura thlâma kan riah luh zan aṭangin zan tin chhu ka lu ziah a, chhun lamah lûk zauh ka nei bawk a. Nizanaah pawh chhu ka lu a, mut kham lo deuhin ka tho va, ka zang ka’n hrawt leh a ni a, ka chau ve viau pawh chu àwm ve tak chu a ni e.
 
Hna pawh thawk ṭha peih lovin ka tei kual vel mai mai a, a châng leh ka ṭhu chawl vang vang a. Chutia hna pawh thawk ṭha peih lova ka then vel mai mai chu ka pa chuan mi hmu thei lo va, mi hau sek a. Ka dem em em lo náin, ka ning hle.
 
Chawchhun fâk hunah chuan thlâmah ka chho va, thlâm namthlâkah ka ṭhu zawi ngiai a. Tlângban atana kan khama a kekawrte dum lo inpho ngawt leh ka awm zawi ngiai chu, inzawmna a nei a ni tih a hre thiam a ni mahna, nu Mawii chuan rum deuh deuh hian mi melh a. A châng leh mi râp deuh ni àwm takin mi melh a. Kei lah chuan ka’n hre lo der lui ve tlat a.
 
Chaw kan fâk hnu chuan pa Sangtea chu bung leh tawh lovin a haw ta daih a. Pa Sangtea haw vang pawh ni kher chuang lovin, kei pawh ka tha a tho ṭha leh ṭan chiah a. Ka zung tur chuan thlâm chhak lama Mali zung chu a hnung lam aṭangin ka han phâwk pek a. Puanin invêng hek lo, a mawng chu a lang kûng mai a. It namen lovin ka it leh ta tlat pek a, ka zang chu chawp leh chilhin a rawn che nghal ṭual ṭual a. “Mali hi ka lûk ngei ngei a ngai a ni, ka lûk loh chuan ka awm thei lo ang,” tih ngaihtuah pahin ngawi rengin ka lêt a, thlâm namthlak thlang lamah chuan ka va zung ta daih a.
 
Mali chu lûk ka châk em avangin tih dan tur ka ngaihtuah vang vang a. Zan lamah chuan Mali nen kan inkarah nu Mawii a mu a, a pasal a haw avangin min beisei leh lo thei dawn si lo va, thlâmah chuan Mali chu ka tan lûk ngaihna a awm dawn lo tih ka hria. Chuvangin, hmun dang remchang ka zawn a ngai a ni.
 
Kan vau lama aibuh chu ka zuk la a, chakai meichher chhit tumin ka inpuahchah ta a. Ka pa ka hrilh hnuah nu Mawii te lo lamah chuan phur fahranin ka phei a. An nufa chuan hlo an lo thlo dun karh karh a. An bul ka va thlen chuan, Mali chuan, “Khaw’nge i kal dawn a?” min lo ti a.
 
“Ka pa’n vawiin chu hlo i thlo ṭha peih chuang lo bawk a, chawhmeh tur zawng rawh a ti a. In vau mawng lama kawrteah khuan chakai meichher chhit ka tum a.”
 
Mali chuan phur zet hian, “Ka lo kal ve aw. Nu, ka kal ve dawn aw, ka kal ve châk. Vawi khat mah chakai meichher chhitnaah ka la kal ve lo va. ‘Mawh nu, ka kal ve dawn aw,” a ti ta sek sek a.
 
A tirah chuan a’n phal lo deuh nâ a, Mali’n a dil tlut tlut avang chuan nu Mawii chuan, “I châk ching cheng bawk si a, kal ve mai rawh. Mahse, kal hla lo u la, rawn haw hma tum bawk ang che u. Zan lamah hian rûl hi an chhuak ve a, fimkhur hle  ang che u,” a ti ta nge nge a. A aw aṭang chuan, a fanuin mi zui chu phal mah se, a hmin zan lo tih a hriat. Min ring lo lutuk nge a fanu chu a thîk zawk ni dawn ni; a pahnih paw’n a ni maithei.
 
Dik taka sawi chuan, nu Mawii te lo lama kal lo pawh hian kawrte ka sawi chu kan lo aṭangin a pawh theih tho va. Mahse, Mali sawm ve ka rilruk avanga nu Mawii te lo lama kal kher ka ni. Chutia ka sawm pawh ngai lova Mali zawkin kal a châk thu a sawi sek chu ka vanneihna leh nihlawhna a ni. Ka sawm chu ni se, nu Mawii hian a phal kher lo ang; ka hurzia hre chiang em emtu a ni si a.
 
Mali chu lui kal tura insiam a ngaih avangin thlâm lamah chuan kan phei leh phawt a. A insiam zawh chuan tawi khawmuang lovin lui lam kan pan ta a.
 
Lui kan zuk thleng a, ni pawh a la hmiam chhe lutuk lo. Mahse, hetiang hmunah hi chuan ni a tla hma a, ni a tlâk rualin khua a thim titih nghal mai bawk si a. Chuvangin, chawl hahdam hranpa lovin aibuh chu kan chiah thla nghal a. Kan aibuh ken kan chiah zawh chuan, lui kam remchang laiah khaw nghah thim pahin kan chawl a. A vawt lo chu thuhran, ni a la tla lo bawk a; mahse, a hmun a rem bakah thing tuah tur a tam avangin meipui te ka chhep hluai a.
 
Lûk tum ràna lui kalpui ka ni bawk a, chutia mei kan ai hnu rei vak lovah chuan, “A lum em mai, ka’n inchiah dai lawk teh ang,” ka ti a. Meipui kan chhehna sir deuh maia li lian vak lo lam chu ka pan a, ka inphelh ruak vek a, kekawrte thlengin!
 
Ka inphelh lai chu mi lo en reng a ni ang, ka kekawrte ka phelh lai chuan Mali chuan, “Awi! I va han zak thei lo tak! I va’n hur tak!” a lo ti hlut a.
 
Engah mah ngai lo ni àwm takin amah hmachhawn zawng chuan ka inher a, “Rawn inchiah dai ve rawh,” tih pahin ka inher a, tui chu ka dai phei a, ka’n liluh nghal vang vang a.
 
“Ka duh teuh lo mai a! Ruak veka awm kher kha a ngai em ni, i sazu a lian si, a dum si, i va’n hur tak!”
 
Li hi a lian vak lo ka tih tawh kha, a thûk lo bawk; malte thleng vel chauha thûk a ni. Mali thu sawi chu ngai pawimawh lo fahranin ka’n inliluh burh a. Rawn chhuah pahin a lam hawi ngatin ka’n ding leh a. “Lo lût ve rawh, a nuam teh mai a nia,” ka’n ti leh lung lung a. A la che sawn eih lo; mahse, tunah erawh a hawi sawn tawh bik lo. Ruak veka a hmaa ding ka ni bawk a, ka zang chu a hmu chiang viau ang.
 
“Kan aibuh chah kha darkar khat vel tal kan nghah a ngai a, rawn cheng ve rawh, a zahthlak loh. Kekawrte huh ka hâk peih loh vangin ka phelh mai mai alawm, ka hur vang a ni lo…”
 
Ka sawm sek hnu chuan a hmin ve ta deuh a, a puan ken chu a âwmah vengin a kawr a phelh a, a rawn lut ve ta nge nge a.
 
“Min rawn hnaih hlek suh ang che, i hur si! I tenawm em mai, min hnaih miah suh ang che,” a ti sek a. Mahse, a nuih awr awr danah chuan min ten tak tak lo tih chu hai theih a ni lo.
 
A him chinah, min hnaih ngam lovin tuiah chuan a ṭhu a; a ṭhu chung paw’n a inchiahna chu a thûk loh avangin a âwm thleng chauh a ni.
 
“Hawh, a li thûk lamah sawn va hleuh phei ang.”
 
“Ka hlau e a! Ka duh teuh lo mai!”
 
A bulah chuan ka va inhai phei a, a sir velah ka’n hleuh kual zak zak a.
 
“Ka pua ang che, hlau suh. Ka hleuhpui ang che.”
 
A la duh lo fo; mahse, a ṭang nêp ṭan. Ka sawm nawn sek a.
 
“Inha phawt rawh.”
 
Ka lu thei ngei dawn tih chu ka chiang chho ṭan ta a.
 
“Inhâk kher a ngai hlei nem, a ho lutuk, a zahthlak loh. Kekawrte huh ka ha reng peih lo ka tih tawh kha.”
 
Mahse, inngaizawng pawh ni lo, mipa saruaka awm han inpuaktir ringawt chu mawi lo a ti ve deuh nge, ‘easy’ lutuk anga lan a duh lo vang zawk ni dawn ni, “Boxer tal ha rawh,” a ti tlat a. A ṭan nat em avangin ka ti hel laklawh ang a, ka lûk theih loh phah ang tih ka hlau ta deuh a. Ka chhuak a, boxer chu ka va ha ta nge nge a.
 
Li thûk lamah chuan ka va hleuhpui a, ka hnungah bei thlawpin ka nghawngah min kuah a. A thûk lam pawh hi nghawng thleng vel lek chauh a ni a; mahse, tui thiam lo tan chuan kal ngawt ngam chu a ni lo ve tho mai.
 
Vawi hnih vel ka hleuhpui hnuah chuan vaukam lamah ka lêtpui a; khûp chen vel leka thûk a ni a. Kan titi a, zahmawh fiamthu te ka sawi a, a nui hawr hawr a.
 
Nakinah chuan nuih awr awr pahin tuiin min theh a, kei pawh chuan ka theh ve a; tuiin kan indo a ni ber. Nuam a tiin a hlim ngang mai a, a nui khek rawih rawih a.
 
Theihtawpa nasain tuiin ka’n theh tak tak a, min theh ve ngaihna awm hek lo, a kun a, “Ka tlawm, ka tlawm,” a ti ruai a.
 
Ka’n pen phei pawk a, ka va hnaih a, ka va pawm ta chawt a.
 
Chutia ka’n pawm thut chu a mangang ve deuh a ni ang, a tal ta vak vak a.
 
“Heihhh, ka hlau che a nia, min thlah rawh, i hur si!” a ti a, a ṭe chel chul a. Thlah erawh ka tum tawh lo bur.
 
Chutia a tal vak vak takah chuan, kei lah boxer nen chauha awm ka ni si a, a mawng leh a malpui ilo vel chuan ka zang chu a nawk lo thei lo va. Rei lo têah ka châkna a chhuak a, ka zang chu a khawng kawh ta luah mai a!
 
“Heihhh! I tenawm lutuk! I sazu a khawng a nia! Ka hlau che, min thlah vat rawh!”
 
A ṭan nasat em avang chuan a tal chuak ta nge nge a, tui aṭang chuan a chhuak a, meipui bulah chuan a va ding dir tluk tluk a.
 
“I nu i va chhun lo reuh e!” ti rilru nuah nuah chung chuan tui aṭang chuan ka chhuak a, meilum chu ka va ai ve a. Meilum ai pah chuan eng eng emaw sawiin kan titi dun a. Nakinah chuan mei tuah ṭhat pah chuan a bulah ka va ṭhu hnai a, “Nang hi i thàng deuh tlatin ka hria, i period em ni?” ka’n ti a. A hma zana a muthilh laia zen ka va tum khan ‘pad’ a lo ha/hreng si a, han chhimbudawi vel ka tum a ni – a la period chuan risk kual vel ka duh lo, thi nei lai lûk chu ka ten tlat.
 
“A teuh lo mai a! Niminpiah zan aṭang khan a zo daih tawh!”
 
A hnua a sawi leh danin, lova kan riah luh ni aṭang khan a zo tawh a; mahse, inven nan a lo la hreng mai mai chauh a ni àwm e.
 
Dàr insi riala ṭhut dun a, pangtilum a han insik ral chuan, kan awmnain a zir bawk a, ka châkna chu a chhuak ṭan titih leh ta mai a. Han kuah ka’n tum ṭhin a, “Heihhh, i hur!” a ti a, a duh bau lo.
 
Ka ning ta deuh a, “I hur mi ti ziah a, ka hur leh hur loh i hria em ni? Heti hian fâl deuhin kan awm a, a risk pawh ka risk miah loh che hi. Hur ila chu ka risk che ang a, i duh loh paw’n ka pawngsual mai ang che; i au ri tu ma’n an hre dawn hlei nem,” ka ti a. Meipui chu a en vung vung a, ka thu sawi chu a ngaihtuah a ni ngei ang. Kuah ka’n tum leh a, a tang tawh bik lo.
 
“U Tluang, i bialnu chanchin sawi mai mai la, tih tur a awm lo em mai.”
 
“Tunah tak hi chuan i nu nen kan inngaizawng,” han tih mai te pawh ka châk rum rum hial a. Mahse, a chi miah lo chu thuhran, chutiang chuan ti ngat ila chu ka dep thei dawn lo hrim hrim.
 
“Zaninah hian lûk ngei che ka tum a, ka lûk theih ngei che pawh ka inring. I nu nena kan chanchin hi lo tlangthang ta se, i pa nen hian an inṭhen ngei ang a. I nu hian min duh phawt chuan nupuiah ka nei duh dawn tih ka chiang a. Lo innei ta ang ila, i pahrawn ka ni ang a, ka fanu i ni dawn a. Mahni fanu lu tawh ka ni dawn tihna a  ni a; nang pawh pahrawn te inlûktir tawh i ni dawn tihna a ni. Keimah vangin in fahrah phah dawn a, i nu bulah i awm duh dawn miah lo bawk a; i nu i huat phah hial mai thei...” tih te chu ka ngaihtuah chhunzawm cho va.
 
Mali chuan min rawn nghawk sawk pahin, “Ti nge i ngawih reng a!” a ti a.
 
Ka suangtuahna aṭang chuan ka harh zawk a. “E’nge?” ka’n ti he haw a.
 
“I ngawi vung vung a, meilum i en run bawk sia, min tihlauthawng alawm,” a ti a. A tho va, mei chu a va chhawm ṭha a. Ka bula rawn ṭhut leh pah chuan, “Kei chu ngaihzawng ka nei duh tawh lo, ka rilru a na hma si. Mipaho hi in sual bawk si. Tu mah hi ka ring thei tawh lo che u,” a ti niah niah a.
 
“E’nge kan sual vak bikna?”
 
Hmeichhiain ‘mipa hi ka ring thei tawh lo’ an tih nang nang hi chuan, a tlangpui thuin an lo indeptir tawh vang a ni nge nge ṭhin. Chu chu ka hriat chian avangin, chutia a rawn sawi takah chuan tlemin a lakah ka ngampat phah ta sawt a.
 
Han nek deuh salh pah chuan, “Chu, i bialpain a lo bum tawh che a ni maw?” ka ti a, amah chu ka en kal a, ka nui vei ruh ruh a.
 
“I sual!” tih pahin min chum vei taih taih a.
 
Khua chu a thim lek lek tawh, kan chhak ngaw chhahpui aṭang chuan thawm a rawn chhuak a; saza nu hur a pain a um vel a ni mahna. Mali hlau lutuk chuan min rawn pawm thlawp a, a khur dar dar a.
 
“Chu, e’nge? Ka hlau a nia!”
 
“Hlau suh, saza inum vel mai mai a nih chu,” tihpahin ka kuah a. Ani chu a la khur deuh dar dar a. A sam leh hnungzang te chu ka chul hliau hliau a. A nihna takah chuan ka hlau rilru ve viau tho. Savawm no chawm hun lai a ni a, savawm no hruai a nih rinna te pawh a ka nei; mahse, hlau ve anga lan erawh ka tum bau lo.
 
Nuih hak hak pahin, “Ka han sât hlum dawn em ni? Kan riah chhung sa kan hmeh tluk tluk mai dawn alawm,” ka ti a.
 
A rawn dâk a, min en kal a. “Sakei te a nia nge? Haw mai ang,” a ti khur dar dar a.
 
“Bawihte, sapuiin thawm an chhuah ngai hlei nem, ka awm alawm, ka kuah tlat che hi, hlau reng reng suh.”
 
Ka’n kuah nghet sauh a.
 
A rawn dâk leh a, kan hmui chu a inhnaih em avangin a thaw lum hiam mai chuan mi ur ham ham a. Ka insum zo tawh ngang lo va, ka fawp ta thut a!
 
Rang lutukin a hawi sawn vat a. Ka kuai her a, ka fawp nawn leh a.
 
A hawi sawn leh a, “Ihhh… U Tluang, ka duh lo,” tih pahin, min nam sawn a tum a. Ka kuah nghet sauh va, ka fawp lui zel a. A ṭang nep tial tial a, ka fawp uar sauh sauh va. Nakinah chuan a tha a thlah a, ka nghawngah kuahin min fawp let ve ta a. A va han nuam tak!
 
A heh te chu petin, kan inkeih ngawng ngawng a. Kan lei te chuan kan inhawl tawn tàwn tàwn a. Kan infawp uar tulh tulh a, ka châkna a sosang tial tial a. A hnute khawih ka’n tum a, ka kut chu a lo man chat a. Tha tawp chhuahin a kawr nghawngah chuan ka zen lût lui a. A bra keu kauvin a hnute chu ka’n hum chat a. Nula hnute nge nge, a nu hnute lakah chuan a dang zar mai.
 
Mali chu duhtawh taka fawp pahin a hnute chu ka ṭham bawrh bawrh a. Nuam a tiin a châkna a chhuak ve tho tih hriat takin a thaw ham ham a. A nghawngah te, a bengah te fawp kualin a hnute hmur ka hmet hrual ner ner pah reng bawk a. Nakinah chuan ka kut chu a âwm bawr aṭang chuan la chhuakin, a kawr chu a hnute chung thleng ka hlim chho va. A hnute ka khalh kual leh hlek hnuah a dul lamah ka zut thla a, a hnuailam zen thlâk zel ka tum chu a phal lovin ka kut chu a man bet chawt a.
 
“Khawngaih takin min ti lui suh. Duhtawk tawh ang…”
=============
[chhunzawm zel tur]